Einar Jonsson Skurdal, (Ener)

FT1801: http://www.digitalarkivet.no/cgi-win/webcens.exe?slag=visbase&siden...

FT1865: http://www.digitalarkivet.no/cgi-win/webcens.exe?slag=visbase&siden...

https://vaagaa-historielag.org/jutulen./Jutulen2020nett.pdf Gravferd ved Vågåkyrkja «En dag da Werenskiold sto slik og malte på den ødslige kirkegården i solsteken ble han vitne til en hendelse som ga ham motivet han søkte etter. En liten flokk bønder i svarte kirkeklær kom kjørende med en likkiste på kjerra og bar den inn på kirkegården. Der kastet de jakkene, spadde selv opp graven, senket ned kisten og satte en staur på kistelokket før de skuflet jorden igjen. Så tørket de svetten, satte spadene fra seg og lyttet andektig mens klokkeren med sprø stemme sang en gravferdssalme fra Landstads salmebok». Professor emerita Marit Werenskiold, Universitetet i Oslo Kven var det Erik Werenskiold teikna denne dagen på kyrkjegarden sommaren 1878 ? Av vêrforhalda som Werenskiold beskriv i brev frå denne dagen, samt ministerialboka over gravferder i Vågå august– september 1878, framgår det at den døde må vera 93 år gamle Ener Johnsen Skurdal, føderådsmann på husmannsplassen Skaarseie (Skurdal) på i Lalm. Han døde 10. august, vart gravlagt laurdag 17. august, og jordfesta av sokneprest Erik G. Selmer dagen etter saman med to andre ”Lig”. Ut frå Werenskiolds teikning og folketellingane i 1865 og 1875 kan ein anslå at likfølget besto av Ener Johnsens fire sonar, Gulbrand Enersen (61 år), John Enersen Skurdal (husmann med jord på husmannsplassen Skurdal under Skår, 48 år), Ole Enersen (45 år), og Ener Enersen (36 år), John Enersen si kone Anne Pedersdatter (49 år) og sønnen deira Ener Johnsen Skurdal på 19 år. Det må vera lerar og kyrkjesangar Erik Thorsen Linner frå klukkergarden Grindstugun som syng ved grava. Mannen med spade er mest sannsynleg ein nabo eller slektning som har hjulpe til med kistefrakt og graving. Eigne kyrkjegardsgravarar fannst ikkje på den tida. Den ferske grava er pynta med eit kors av torv og ein røsslyngkrans, tredd over ein pinne som stikk opp av jorda. At ein lekmann forrettar, viser at begravelsen ikkje er fullbrakt. Jordpåkastelsen gjenstår, etter norsk lutheransk gravskikk. Dette ritualet vil soknepresten foreta neste preikensundag. Pinnen er toppen av ein staur som gravarane har satt ned på kistelokket til den døde. Stauren skal trekkast opp, og presten tøme tre skuffer jord ned gjennom holet, til orda: ”Av jord er du kommet, til 54 jord skal du bli, av jord skal du igjen oppstå.” Presten deltok vanligvis ikkje i fattigfolks gravferder, kun når det gjaldt storfolk. Fem år seinare gjekk Erik Werenskiold i gang med å omdanne denne skissa til det vi i dag kjenner som «En bondebegravelse». Han hadde bestemt seg for å måle bondebegravelsen på Gvarv i Telemark. I bakgrunnen er Vågåkyrkja bytta ut med landskap frå der. Kjelde: Professor emerita Marit Werenskiold, Universitetet i Oslo