Jan Długosz herbu Wieniawa (łac. Ioannes Dlugossius, Longinus) – kronikarz, polski historyk, twórca nie mającego sobie równych w ówczesnej Europie dzieła Historia, duchowny, geograf, dyplomata; wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka. Wikipedia PL

Urodził się w 1415 r. w Brzeźnicy w dawnym powiecie radomszczańskim (dziś powiat pajęczański), w ziemi sieradzkiej w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej Jana Długosza z Niedzielska i Beaty, córki Marcina z Borowna. Ojciec, Jan Długosz z Niedzielska, który za zasługi położone w bitwie pod Grunwaldem otrzymał starostwo brzeźnickie, z dwiema żonami miał 12 dzieci, wśród których było 3 Janów. Jan Długosz, który w historii miał zapisać się jako ojciec polskiej historiografii, początkowo uczył się w szkole parafialnej w Nowym Korczynie, gdzie ojciec był starostą od 1421. Następnie przez trzy lata studiował na Akademii Krakowskiej. Tę uczelnię opuścił nie uzyskując żadnego stopnia naukowego i jako notariusz publiczny trafił na dwór biskupa krakowskiego, Zbigniewa Oleśnickiego. Był jego zaufanym współpracownikiem, sekretarzem i kanclerzem w latach 1433–1455. W 1436 został kanonikiem krakowskim. Po śmierci Oleśnickiego służył królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi, a od 1467 był wychowawcą synów królewskich. Uczestnik wielu poselstw zagranicznych: w 1449 do Rzymu, 1467 do Czech, 1469 na Węgry, 1478 do Wyszegradu. Tuż przed śmiercią został biskupem we Lwowie. Zmarł 19 maja 1480 roku w Krakowie. Został pochowany na Skałce. Autor licznych publikacji historycznych, w tym najsłynniejszego dzieła Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae (Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego), obejmującego historię Polski od najdawniejszych czasów do 1480. W skład tego dzieła wchodzi „Chorographia Regni Poloniae”, która stanowi unikatowy dokument ówczesnych czasów przedstawiający dokładniejszy obraz ziemi, a zwłaszcza hydrografię ziem polskich, oraz potwierdza zdumiewającą wiedzę i wszechstronność jaką dysponował Jan Długosz, stawiając go na czele jako jednego z najwybitniejszych polskich geografów. Dzieło zawiera również najsłynniejsze wzmianki o bogach jakich czcić mieli dawni Polacy - Lechici (Jan Długosz w omawianej relacji używa tych pojęć zamiennie). Początkowo, poza polemiczną uwagą Macieja z Miechowa relację Jana Długosza przyjmowano bez zastrzeżeń, a w kolejnych wiekach rozwijano często w sposób dowolny, jak stało się to w przypadku twórczości Bronisława Trentowskiego. Następnie, na przełomie wieków XIX i XX przekaz Długosza poddany został, jak często współcześnie się uważa, zbyt ostrej krytyce w badaniach Aleksandra Brücknera. Stanowisko to, mimo że poddane w wątpliwość jako nadmiernie krytyczne już na początku wieku XX przez Karola Potkańskiego i Mikołaja Rudnickiego zdołało znaleźć kontynuatorów w publikacjach takich badaczy jak Henryk Łowmiański czy Stanisław Urbańczyk. Jednak współcześnie, po odrzuceniu hiperkrytycznej postawy Aleksandra Brücknera, relację Jana Długosza coraz częściej uznaje się za wartościową, a na gruncie porównawczym godną dalszych badań. Prof. Włodzimierz Szafrański zauważa nawet, iż ustalenia Brücknera trudno uznać za zgodne z metodą naukową, w części wprost określając je mianem pomówień wobec osoby kronikarza Jana Długosza. Obecnie analogiczne uwagi odnośnie stylu pracy Brücknera, w tym nadmiernego upodobania do dygresji, czyni religioznawca Andrzej Szyjewski, a informacje o poszczególnych bóstwach z przekazu Jana Długosza, w zależności od publikacji, uznają za wartościowe tacy badacze jak wspomniani Włodzimierz Szafrański i Andrzej Szyjewski oraz między innymi Marek Cetwiński, Marek Derwich, Leszek Kolankiewicz i Aleksander Gieysztor. Fundator kościołów: św. Bartłomieja w Chotlu Czerwonym, św. Marcina i Małgorzaty w Kłobucku, św. Marii Magdaleny w Szczepanowie, św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Raciborowicach, Najświętszej Marii Panny w Odechowie. W 1480 został arcybiskupem-nominatem lwowskim. W tym samym roku zmarł.

• **********************************************************************************

Jan Długosz (1 December 1415 – 19 May 1480; also known as Joannes, Ioannes or Johannes Longinus or Dlugossius) was a Polish priest, chronicler, diplomat, soldier, and secretary to Bishop Zbigniew Oleśnicki of Kraków.

Jan Długosz is best known for his Annales seu cronici incliti regni Poloniae (The Annals of Jan Długosz), covering events in southeastern Europe, but also in Western Europe, from 965 to 1480, the year he died.[1] His work was first printed in 1701-1703. Whenever he bothers to mention himself in the book, he writes of himself in the third person. He belonged to the Wieniawa coat-of-arms.

Długosz was a canon at Kraków, educated in the University of Krakow. He was sent by King Casimir IV Jagiellon of Poland on diplomatic missions to the Papal and Imperial courts, and was involved in the King's negotiations with the Teutonic Knights during the Thirteen Years' War (1454–66) and at the peace negotiations.

In 1434, Długosz's uncle, the first pastor at Klobuck, appointed him to take over his position as canon of St. Martin church at Klobuck. The town was in the Opole territory of Silesia, but had recently been conquered by Władysław II Jagiełło. Długosz stayed until 1452 and while there, founded the canonical monastery.

In 1450, Długosz was sent by Queen Sophia of Halshany and King Casimir to conduct peace negotiations between John Hunyadi and the Bohemian noble Jan Jiskra of Brandys, and after six days' of talks convinced them to sign a truce.

In 1455 in Kraków, a fire spread which destroyed much of the city and the castle, but which spared Długosz's house.

In 1461 a Polish delegation which included Długosz met with emissaries of George of Podebrady in Beuthen (Bytom), Silesia. After six days of talks, they concluded an alliance between the two factions. In 1466 Długosz was sent to the legate of Breslau (Wrocław), Silesia in order to attempt to obtain assurance that the legate was not biased in favor of the Teutonic Knights. He was successful, and was in 1467 entrusted with tutoring the king's son.

Długosz declined the offer of the Archbishopric of Prague, but shortly before his death was nominated Archbishop of Lwów. This nomination was only confirmed by Pope Sixtus IV on 2 June 1480,[2] two weeks after his death.